Spurt og svarað um atvinnuflug

Hvað er flutningaflug?

Með flutningaflugi er átt við flutning á vörum og farþegum gegn gjaldi. Þeir einir geta sinnt slíku flugi sem hafa til þess gilt flugrekendaskírteini og þá um leið flugrekstrarleyfi.

Hvernig er sótt um flugrekstrarleyfi og flugrekendaskírteini?

Einstaklingar, stofnanir eða fyrirtæki sem hyggjast starfrækja loftför í atvinnuskyni þurfa að vera handhafar flugrekstrarleyfa, útgefnum af flugmálayfirvöldum í samræmi við lög um loftferðir nr. 60/1998 og reglugerðum ESB nr. 965/2012 og 1008/2008.

Handhafar flugrekstrarleyfa geta flutt farþega og/eða frakt hvort sem um er að ræða farþegaþotum í millilandaflugi, stundað útsýnisflug á smærri loftförum eða stundað verkflug sem felst í margskonar verkefnum t.d. rannsóknarverkefnum.

Áður en sótt er um flugrekstrarleyfi er nauðsynlegt að gera sér grein fyrir hvers konar rekstur, gert er ráð fyrir að verði stundaður og þarf að hafa í huga eftirfarandi atriði:

• Tegundir loftfara sem verður starfræktur. 
  
• Hvar ætlunin er að stunda starfsemi. 
  
• Umfang flugreksturs. 
  
• Hvort ætlunin er að stunda sjónflug (t.d. útsýnisflug), blindflug eða að vera með sérstækar heimildir.
  

Umsækjendur senda umsóknir á þar til gerðum eyðublöðum og eru kallaðir til viðtals þar sem farið er yfir meðhöndlun umsókna.

Ekki er hægt að fullyrða um hversu langan tíma tekur að fara yfir umsókn um flugrekstrarleyfi, það er til dæmis háð gæðum innsendra gagna.

Þegar flugrekendur fá flugrekstarleyfi framkvæmir Samgöngustofa ítarlega úttekt á höfuðstöðvum fyrirtækis og framkvæmir jafnframt leiðarflugsúttekt.

Greiðslur eru skv. gjaldskrá Samgöngustofu og felast í tímagjaldi.

Kröfur hverra þarf að uppfylla til að fá flugrekendaskírteini og flugrekstrarleyfi?

Til þess að fá flugrekendaskírteini og flugrekstrarleyfi hérlendis til flutningaflugs þarf að sýna fram á að skilyrðum flugöryggisstofnunar Evrópu EASA (European Aviation Agency) um stjórnun á flugrekstri og lofthæfi séu uppfyllt. Kröfur EASA eru mun ítarlegri og fyllri en kröfur ICAO Alþjóðaflugmálastofnunarinnar. Yfirlit um íslenska flugrekendur má finna á heimasíðu Samgöngustofu.

Geta aðrir en flugrekendur með gilt flugrekstrarleyfi stundað flutningaflug á milli Íslands og Evrópu?

Ýmsir aðilar stuðla að flutningi á fólki og vörum milli Íslands og Evrópu en þeir verða að fá flugrekanda með tilskilin leyfi til að annast flugið fyrir sig. Það er ávallt flugrekandinn sem ber ábyrgð á fluginu.

Hverjir geta stundað flutningaflug á milli Íslands og Evrópu?

Þeir sem mega annast flutningaflug á milli Íslands og Evrópu (Evrópska efnahagssvæðisins) eru flugrekendur sem hafa heimildir til flugrekstrar í ríkjum á evrópska efnahagssvæðinu. Þeir uppfylla þar með í langflestum tilfellum kröfur EASA og JAA og þurfa ekki heimild frá íslenskum flugmálayfirvöldum. Þó ber þeim ætíð að tilkynna flug sín og senda inn afrit af flugrekendaskírteinum til Samgöngustofu.

Hvað með flugrekendur utan evrópska efnahagssvæðisins?

Íslensk flugmálayfirvöld geta heimilað flugrekendum í öðrum ríkjum ICAO (Alþjóðaflugmálastofnunar) að annast flutningaflug á milli þessara landa ef um er að ræða óreglubundið flug á borð við leiguflug. Í reglugerð um slíkt flug er m.a kveðið á um að farið sé eftir stöðlum um öryggi sem Samgöngustofa metur samsvarandi þeim sem íslensk stjórnvöld áskilja. Því koma flugrekendur eða ríki sem eru á bannlista framkvæmdastjórnar Evrópu ekki til greina í slík flug og ennfremur þarf það ríki sem flogið er til í Evrópu að samþykkja flugið fyrir sitt leyti.

Við mat á áhættu af slíku flugi skal tekið tillit til þess hvort viðkomandi flugrekandi uppfylli ótvírætt kröfur ICAO um flutningaflug og eins er tekið mið af líkum á að eitthvað geti komið fyrir í fluginu, fjölda ferða og hversu alvarlegar afleiðingarnar gætu orðið ef eitthvað færi úrskeiðis. Í framkvæmd hefur þetta leitt til þess að aðeins flugrekendur sem uppfylla kröfur EASA annast flug með farþega til og frá Íslandi í flutningaflugi.

Hefur flugrekandi sem ekki hefur vottun frá EASA fengið heimild til flutningaflugs frá Samgöngustofu?

Í nokkrum tilfellum hefur verið veitt heimild til að flytja vörur frá Íslandi með flugrekanda sem er ekki er vottaður af EASA. Það hefur venjulega verið bundið við einstök flug og vegna sérstakra aðstæðna t.d ef hagsmunir Íslendinga hafa verið miklir eða ekki hafa verið fyrir hendi flugrekenda á svæðinu með loftför sem hafa geta annast verkefnið. Almennt ber að hafa í huga við slíkar heimildaveitingar til aðila sem ekki eru vottaðir samkvæmt kröfum EASA verða allir íslenskir flugrekendur að fara eftir þeim kröfum, sem eru mun ítarlegri en kröfur ICAO.